Σαρακατσάνοι…. και η ζωή τους στα βουνά.

       Ο τρόπος ζωής, η κοινωνία και η κουλτούρα των Σαρακατσαναίων ,αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης και στοχασμού δεκάδων ερευνητών , λαογράφων, γλωσσολόγων  και ιστορικών Ελλήνων και ξένων , με κοινό στοιχείο αναφοράς το «τσελιγκάτο» , ένα «πρωτόγονο» είδος αυστηρά οργανωμένης ποιμενικής ζωής , με ανύπαρκτη παιδία και μόρφωση  που βασιζόταν στην συνεργασία και ομαδικότητα ..στο σόι…  αδέρφια ή και ξαδέρφια , οι «σμίχτες» που  έσμιγαν τα κοπάδια τους σε ένα είδος συνεταιρισμού.  
      Αρχηγός του «Τσελιγκάτου» ήταν ο τσέλιγκας ο αρχιποιμένας, ο Κεχαγιάς  (Κε + άγω, κε=κεφαλή, άγω-ηγω=ηγούμαι) ,  ο πιο πλούσιος κτηνοτρόφος, αυτός που είχε τα πιο πολλά, που ξεχώριζε για τις ικανότητές του, αυτός που ήταν έξυπνος, δυναμικός, κοινωνικός, ευέλικτος, τολμηρός, έντιμος και πάνω απ’ όλα δίκαιος... 
    Ήταν ο αρχηγός που όλα εκείνος τα κανόνιζε, είτε επρόκειτο για τα «αλισβερίσια» τις επαγγελματικές συναλλαγές για την πώληση και διάθεση των κτηνοτροφικών προϊόντων είτε για την ενοικίαση των βοσκότοπων όμως πάνω απ’ όλα ήταν ο σοφός ο δικαστής , ο συμβουλάτορας που με όλους τους γεροντότερους.. από το τσελιγκάτο , διατηρούσε τις ισορροπίες και έλυνε τις διαφορές.. που πάντοτε υπήρχαν.  
     Οι Σαρακατσάνοι σαν μετακινούμενος λαός ποτέ δεν είχαν μόνιμη κατοικία , το κονάκι τους όπως το αποκαλούσαν ήταν μια προσωρινή καλύβα, συνήθως σε μορφή κώνου , από κλαδιά και φύλλα δέντρων που το κατασκεύαζαν μόνοι τους.   
     Στο κέντρο της καλύβας η φωτιά είτε για το μαγείρευμα και γύρω γύρω διασκευασμένους χώρους όπου τοποθετούσαν ρούχα, είδη μαγειρικής κ.τ.λ.,  Ενας άλλος τρόπος ήταν μια κατασκευή με δίρριχτη στέγη από κορμούς δέντρων, ξύλα (πελεκούδια) και κλαδιά ελάτων (μπάτσες).  Τα «κονάκια», όλων των οικογενειών του τσελγκάτων δημιουργούσαν έναν οικισμό  και αυτό ονομαζόταν Στάνη.  
       Η Σαρακατσάνικη δομή της οικογένειας ήταν αυστηρά πατριαρχική με αδιαμφισβήτητο αρχηγό τον άνδρα ή πατέρα αν και τον σημαντικότερο ρόλο τον είχε πάντα η γυναίκα η μάνα αφού σήκωνε όλο το βάρος της οικογένειας.
     Ήταν αυτή που αναλάμβανε το νοικοκυριό στο κονάκι , το μαγείρευμα και την ανατροφή των παιδιών αλλά συχνά και πολλές άλλες δουλειές όπως την περιποίηση των μαντριών , το πήξιμο και την συντήρηση των τυροκομικών προϊόντων .
   Η ρόκα η αγαπημένη «συντροφιά» της γυναίκας που πάντα την κουβάλαγε μαζί της γνέφοντας το μαλλί… και δημιουργώντας τις φορεσιές για όλη την οικογένεια…
Για τον άνδρα απαραίτητο καθημερινό εργαλείο που πάντα το είχε μαζί του ήταν η γκλίτσα τόσο για να πιάνει έυκολα από τα πόδια τους τα ζώα αλλά και να ακουμπάει  ή και να αμύνεται  με αυτήν και φυσικά η φλογέρα μια ιδιοκατασκευή από καλάμια όπου από πολύ μικρός μάθαινε να παίζει.  


  Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε ενδεικτικά στους παρακάτω συνδέσμους.

 Δείτε επίσης 
Σαρακατσιάνοι... Η αρχαιότερη Νομαδική φυλή 
Ολες οι αναρτήσεις που έχουν γίνει τοποθετημένες σε θεματολογία... 

 
 
http://sylogossarakatsanaionpierias.gr/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%B7/

http://www.e-sarakatsanos.gr/

http://www.artinews.gr/%CF%82%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%B9-%CE%BF%CE%B9-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%B9%CF%8C%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%B9-%CE%B9%CE%BD%CE%B4%CE%BF%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%B9-%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AC%CE%B4%CE%B5%CF%82.html

https://www.phorum.gr/viewtopic.php?f=51&t=298654


                                                                                                             Ιωάννινα Ιούλιος 2017