Η γέφυρα της Γκούρας στην Λοχάντσα

         Κάπου ψηλά και απόμακρα , ξεχασμένο απ' όλους , στις κακοτράχαλες πλαγιές του Λάκμου ή Περιστέρι , υπάρχει ένα μικρό αλλά άγριο φαράγγι , η "γκούρα" , που στα βλάχικα σημαίνει στόμιο ,αλλά για τους ντόπιους , ένας « στοιχειωμένος λάκκος» ,έτσι τον ονομάζαν... και τον φοβόντουσαν , ένας διψασμένος λάκκος που δημιουργείται από τα ορμητικά νερά του Λάκμου , από το συνεχές λιώσιμο του χιονιού και καταλήγει στον Άραχθο. Εκεί σε αυτήν την γκούρα ,στο πιο βατό σημείο των γκρεμνών  κάπου στο 1943 , μεσοπόλεμα,  κατασκευάσθηκε ίσως το τελευταίο μονότοξο "γιοφύρι" στην Ήπειρο για την επικοινωνία των ξεχασμένων ορεινών κατοίκων της περιοχής ,ένα δρόμος επικοινωνίας ανάμεσα στην Κουτομίστα και την Λοχάντσα. 

   (1-2 χιλιόμετρα πιο ψηλά θα συναντήσει κανείς τους καταρράκτες του Βαθυπέδου )

       Ο μικρός οικισμός της Ανατολικής ,έτσι ονομάζεται σήμερα ,είναι χτισμένος στην κακοτράχαλη απότομη πλαγιά του Λάκμου , είναι άγνωστο πότε κατοικήθηκε για πρώτη φορά και από ποιους , ίσως προφανώς από νομάδες κτηνοτρόφους σε μια προσπάθεια εύκολης πρόσβασης στα λιβάδια  , πριν ανέβουν στα "βνά τους" , είχε την αρχική ονομασία ως Λοχάνιστα ή Λουχάνιστα ή Λοχάντσα  (άγνωστο τι σημαίνει στα σλαβικά)  έως το 1919 όπου προσαρτήθηκε στην μεγάλη Κοινότητα Κράψης, και πήρε την ονομασία Ανατολική ίσως λόγω της γεωγραφικής της τοποθέτησης.

          Η Κοτομίστα ήταν και είναι ακόμη και σήμερα ένας ορεινός οικισμός απέναντι από την Ανατολική και ο μόνος δρόμος επικοινωνίας όχι μόνο των δύο οικισμών αλλά γενικότερα των ορεινών κατοίκων της περιοχής ήταν ένα κακοτράχαλο μονοπάτι σκαμμένο στην άκρη των βράχων με τους «γκρεμνούς να μας στοιχειώνουν» και μια γέφυρα με ξύλα που συχνά τα ορμητικά νερά την διέλυαν , "χώρια οι κατολισθείσεις",  αποκόπτοντας για μήνες τον μοναδικό δρόμο επικοινωνίας της περιοχής ιδίως τους Χειμωνιάτικους μήνες, "τότες που το είχαμαν ανάγκη". 

(τα θεμέλια του γιοφυριού "καρφωμένα" πάνω στους βράχους ...'θέλει μαστοριά να τα κάνεις")  

        Κάποιοι "τσιομπαναραίοι" , από τους γύρω οικισμούς ,στης κατοχής τα χρόνια λέμε , απογοητευμένοι και κουρασμένοι από την συνεχή ταλαιπωρία αλλά και την αδιαφορία της πολιτείας , πήραν μια απόφαση «τρανή»  να «φτιάξουν γιοφύρι στέργιο και καλό , για να περνάνε αυτοί και τα ζωντανά τους » και ,όλως παραδόξως,  τα κατάφεραν , «βγήκανε στην γύρα» , ρωτήσανε και βρήκαν τον Χρήστο Σιόντη και τον γαμπρό του τον Δημήτρη Κωνσταντινίδη από τους Χουλιαράδες, που οι φήμες έλεγαν πως ήταν "τρανοί ", καλοί και φθηνοί  «κιοπρουλήδες» (=γεφυράδες) , ίσως "τα τελευταία μαστόρια που χτίζανε γεφύρια αλλά και σπίτια " , τα "κουβέντιασαν" μαζί τους ,  βρήκαν και τα λεφτά για τον κόπο τους και τα συμφώνησαν. Ο λόγος τότε ήταν λόγος (=συμβόλαιο τιμής ) τα χρόνια εκείνα.

   Τα λεφτά πολλά για την εποχή , αλλά είχανε την λύση , όλοι οι ντόπιοι , φτωχοί δουλευταράδες και ακούραστοι με προσωπική εργασία και πάθος για ζωή , "μαζέψαν τα λεφτά", βρήκανε τις πέτρες στην περιοχή τους  , καλές και καθαρές,  "γερές" , και τις «κουβάλσαν" , άλλοι με τα γμάρια και τα μλάρια»  και άλλοι με την πλάτη , «τα μαστόρια τις σκάλισαν και φτιάξαν τα θεμέλια» , καρφώσανε στους βράχους με την τέχνη τους τις πέτρες ,   με τους κορμούς από τα πλατάνια της περιοχής , «φτιάξαν» τα καλούπια ,στοίβαξαν τις πέτρες .."έτσι όπως εκείνοι ξέραν"  σκάψαν» και το μονοπάτι "δεξιά και ζερβά" ,την πρόσβαση στα βράχια για να "διαβαίνουν αυτοί  (?), τα φορτωμένα τους μλάρια και τα ζωντανά (=πρόβατα κατσίκια )"  και την επόμενη χρονιά ,πριν καν να αρχίσουν οι βροχές όλα είχαν τελειώσει. 

       «Μαζεύτηκε όλο το χωριό , «κάναμαν» και τον αγιασμό και το "τζιαφέτι"  ,μην φανταστείς πράγματα πολλά ,"είμασταν φτωχιοί τότε , εμείς και εμείς και τα μαστόρια .. για τα τελειώματα , έτσι το είχαν τότε και όλοι το ευχαριστηθήκαν ... χαλάλι τους τα κόπια» αφού για να πας στα Γιάννενα πέρναγες πρώτα από εκεί  , και ήθελες «σιμά ίσα με 10 ώρες δρόμο, και με τα μλάρια » άντε να κατέβεις στη γέφυρα του Παπαστάθη και ..."… κάπως έτσι έγιναν ,εκείνα τα παλαιά δύσκολα χρόνια  ,κάποιες περίτεχνες ,μετέωρες , μοναδικές πέτρινες κατασκευές που σήμερα θαυμάζουμε … και μάλλον αγνοούμε .. τι σήμαινε για τότε … «γιοφύρι στέργιο και καλό»…

         Σήμερα 80 χρόνια αργότερα , ένας άθλιος χωματόδρομος ακόμη συνδέει αυτές τις ορεινές κοινότητες, το μόνο που έχει αλλάξει είναι ο χρόνος ,  αυτός ο χρόνος άφησε τα σκληρά σημάδια του σε όλη την περιοχή , του γεφυριού το μονοπάτι  που με προσωπική εργασία , με κόπο ,με κασμάδες και φτυάρια , κατασκευάσθηκε , υποχρέωση του καθενός και προσφορά στην κοινότητα πιστοί στο "όλοι μαζί για το χωριό" , αυτό το υπέροχο μονοπάτι σκαμμένο ,κυριολεκτικά στα βράχια , χάθηκε από τις κατολισθήσεις των βράχων , οι άνθρωποι που το είχαν «στήσει» που το "παλέψανε",  φύγανε , χαθήκαν , ελάχιστοι πια τους θυμούνται ... μα το γιοφύρι σε πείσμα των καιρών , της φύσης , των ανθρώπων που το λησμόνησαν , ακόμη στέκει… το έχουνε στην μοίρα τους ετούτα τα χωριά…

          Είναι ένα "'παράξενο νεωτερίστικο"  γεφύρι , λίγο διαφορετικό από τα συνηθισμένα , από το κλασσικό "στήσιμο των γεφυριών"  που βασίζεται στην λογική της τοποθέτησης παραλληλόγραμμης μορφής πετρών και έτσι την μεταφορά των δυνάμεων στα πέλματα , αφού η κυκλική τοποθέτησης της πέτρας μετέδιδε την δυναμική της στα πέλματα που ήταν καρφωμένα στα βράχια ,μια τεχνική που τα μαστόρια της εποχής εκείνης γνώριζαν καλά .      

  Για να δείτε τα περιεχόμενα και όλες τις αναρτήσεις μου ταξινομημένες  πατήστε εδώ

 Για περισσότερες πληροφορίες δείτε στους συνδέσμους

1. http://agpelop.blogspot.com/2013/03/blog-post.html
2. http://petrinagefiria.com/?q=content/%CE%B3%CE%B5%CF%86%CF%8D%CF%81%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B1%CF%82-2
3. http://bridge-trad.eu/index.php/el/geografikes-enotites-el/tzoumerka-ioannina-el/2565-tis-gkouras-kotomista-el    
4.