Ένα από τα πιο όμορφα πέτρινα καλοδιατηρημένα πεζοπορικά
,άκρως εντυπωσιακά μονοπάτια της περιοχής Ζαγορίου των Ιωαννίνων αποτελεί και η Σκάλα του Βραδέτου.
Μια πέτρινη κατασκευή στην πλαγιά των βράχων μιας άγριας μορφολογικά και γεωλογικά απόκρημνης περιοχής που για τους ντόπιους
ήταν η μόνη «στράτα» και έως πρόσφατα (1974) το μοναδικό μονοπάτι
επικοινωνίας ανάμεσα στα απομακρυσμένα προβατοχώρια Βραδέτο και
Καπέσοβο. 
Το Βραδέτο
,ενα μικρό ορεινό χωριό , δημιουργήθηκε τον 16 αιώνα (αρχές 1600) σε υψόμετρο 1340 μέτρα , όταν οι πρώτοι τσιομπαναραίοι (=κτηνοτρόφοι)
από το γειτονικό Σκαμνέλι αποφάσισαν να
δημιουργήσουν την πρώτη τους πέτρινη μόνιμη κατοικία σε ένα πλάτωμα της Τύμφης
,κοντά στα "ζωντανά τους" , και φυσικά στην συνέχεια αυτή η πρόχειρη κατασκευή να εξελεγχθεί στον οικισμό Βραδέτο.
Η συνεχής ανάγκη
επικοινωνίας τους με το γειτονικό χωριό το Καπέσοβο , η ασφαλής και συχνή μεταφορά των κτηνοτροφικών τους προϊόντων για πώληση , η άγρια γεωλογική
μορφολογία της περιοχής με τις απότομες απόκρημνες πλαγιές , τις δεκάδες
καταβόθρες και σπηλιές ,τους ανάγκασε να δημιουργήσουν ένα ασφαλές, μόνιμο μονοπάτι για ανθρώπους
και ζώα και τα κατάφεραν.
Με πρώτη ύλη την πέτρα , τον ασβεστόλιθο , υλικά που άντλησαν από την ίδια την μορφολογία της περιοχής , με την τέχνη και το μεράκι που τους διακρίνει , κατασκεύασαν περισσότερα από 1200 πέτρινα σκαλοπάτια και πάνω από 30
"καγκέλια" ή «πέταλα»(=στροφές) ,συνθέτοντας ένα εντυπωσιακό πέρασμα με
ελικοειδή σχηματισμό , με μήκος περισσότερο από 2000 μέτρα καλύπτοντας
μια υψομετρική διαφορά περίπου 300 μέτρων στις
απόγκρημνες πλαγιές του φαραγγιού της Μεσαργιάς.
Ένα μοναδικό
πραγματικό κομψοτέχνημα της αυθεντικής ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής και
τεχνοτροπίας . Πέτρες
επιλεγμένες από τεχνίτες , πελεκημένες με μεράκι , τοποθετημένες µε λογική και τεχνική, χωρίς καθόλου άλλα πρόσθετα συνδετικά υλικά παρα μόνο το χώμα , δημιούργησαν καλοφτιαγμένα στέρεα σκαλοπάτια,
για ανθρώπους και υποζύγια , που άντεξαν έως και σήμερα στην φθορά του χρόνου , με ήπιες κλίσεις
και ανοίγματα , οριοθετώντας μια σαφή και ασφαλή πορεία
στην απότομη πλαγιά της περιοχής. 
Ένας πέτρινος δρόμος
στο γκρεμνό , κατασκευασμένος με την τεχνική της ξερολιθιάς , την μία πελεκημένη πέτρα πάνω από την άλλη αλλά με το μεράκι και με την αξεπέραστη μοναδική
τεχνική των ντόπιων μαστόρων της πέτρας.Μια λιτή , ευφυής κατασκευή που ικανοποιούσε απόλυτα τις άμεσες ανάγκες επιβίωσης τους. Ανάγκες όχι μόνο ανθρώπινες αλλά και όλων των "ζωντανών" τους , μουλάρια και
γαϊδούρια φορτωμένα με τα προϊόντα τους ,πρόβατα και κατσίκια που ανέβαζαν "πάνω στα λιβάδια" τους ανοιξιάτικους
μήνες .
Με υπερυψωμένο
προστατευτικό στηθαίο φτιαγμένο με πελεκημένες τριγωνικές πέτρες τοποθετημένες
ή μία δίπλα στην άλλη στην άκρη του
γκρεμνού για να αποφεύγονται οι πτώσεις και τα γλιστρήματα ,με πρόσθετες
οριζόντιες πέτρες πάνω στο γκαλτερίμι (=δρόμος στρωμένος με πέτρες ), σε
απόσταση ίση με το άνοιγμα των ποδιών των ζώων αλλά και των ανθρώπων έτσι ώστε κανείς να μην
"γλιστράει" , κανένας να μην "πέφτει" τους παγωμένους μήνες που Χειμώνα .
Ένα εκπληκτικό
πέτρινο κατασκεύασμα που εκμεταλλεύεται κάθε πτυχή του βραχώδους απότομου
εδάφους με πολλά τοιχία ξερολιθιάς για αντιστήριξη και με δεκάδες διαδοχικά
«καγκέλια» να αναρριχάται πάνω από τον γκρεμό, απορροφώντας με αυτούς τους έξυπνους
ελιγμούς την υψομετρική διαφορά της διαδρομής .
Ένας θρύλος των
ντόπιων λέει ότι κάποτε όταν ρώτησαν ένα γέρο ντόπιο πόσο κόστισε η κατασκευή της
σκάλας τους είπε ότι «οι μαστόροι κατανάλωσαν 40 φορτώματα αλάτι για να το
τελειώσουν» εννοώντας προφανώς
κατ’ υπερβολή πόσο αλάτι χρειάσθηκε να δώσουν στα ζώα που κουβάλαγαν τις πέτρες
Έτσι μέτραγαν τότε
την αξία των πραγμάτων ..
Για τους
πεζοπόρους σήμερα είναι ένα υπέροχο πανέμορφο πέρασμα ,ένα γλυκό ανέβασμα
ανάμεσα από τα κάθετα βράχια ,τους γκρεμνούς και τα απρόσιτα τμήματα του
γεωφυσικού ανάγλυφου της περιοχής με τελικό προορισμό το υπέροχο ,τόσο το χωριό Βραδέτο αλλά και το μοναδικό μπαλκόνι "Μπελόη" πάνω από το φαράγγι του Βίκου.
Η ονομασία «Μπελόη» πιθανότατα κατάλοιπο σλάβικης λέξης που
σημαίνει καλή θέα ή μπαλκόνι είναι μια επιλεγμένη τοποθεσία που από εκεί
μπορείς να δεις και να θαυμάσεις την μεγαλοπρέπεια της χαράδρας του Βίκου
Ιωάννινα 2020