Τα Κείμενα και οι Εικόνες αποτελούν πνευματική εργασία και επιτρέπεται η αντιγραφή τους μόνο οταν αναφέρεται ρητά η διεύθυνση προέλευσης δηλαδή το παρόν Ιστιολόγιιο ή ο συντάκτης του Κειμένου

Απόκριες , Μασκαρέματα και Kαρναβάλια

         Οι Αποκριές είναι η μεταφορά και ο επαναπροσδιορισμός ,η προσαρμογή μίας πανάρχαιας πολυήμερης ανοιξιάτικης περιόδου γιορτών που ταυτίζεται με το χριστιανικό Τριώδιο.
      Ως τριώδιο θρησκευτικά χαρακτηρίζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή ή «οι Μεγάλες 40 Ημέρες» ή η Μεγάλη Νηστεία πού είναι μια περίοδος όπου προετοιμάζει τους Χριστιανούς για τη μεγαλύτερη εορτή του εκκλησιαστικού ημερολογίου, το Πάσχα. Το τριώδιο είναι μία κινητή περίοδο στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής και την Καθαρή Δευτέρα. Καθορίζεται δε από τον υπολογισμό του Πάσχα Το Πάσχα είναι κινητή γιορτή και γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας (δηλ. Κυριακή μετά την πανσέληνο του Μαρτίου).
       Αυτή η πανάρχαια περίοδος λατρείας ήταν μία Αθηναϊκή γιορτή προς τιμήν του Διονύσου του Ελευθερέα. Θεσμοθετήθηκαν δε από τον Πεισίστρατο με την ονομασία «Μεγάλα Διονύσια ή εν τω άστει Διονύσια».
     Τα μεγάλα Διονύσια άρχισαν να γιορτάζονται στην Αθήνα από τα μέσα του 6ου αιώνα προ Χριστού όταν ο τύραννος Πεισίστρατος εισήγαγε στο άστυ, από την κώμη των Ελευθερών, τη λατρεία του Ελευθερέως Διονύσου.
 

       Η γιορτή αυτή διαρκούσε περίπου 5 ημέρες από τις 8 έως τις 13 του μηνός Ελαφηβολιών. Ο Ελαφηβολιών είναι ο ένατος μήνας του Αττικού ημερολογίου, ήταν αφιερωμένος στη θεά Άρτεμη και αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα 21 Φεβρουαρίου-23 Μαρτίου. Ο μήνας πήρε το όνομά του από τα Ελαφηβόλια, γιορτή με θυσίες ελαφιών που πραγματοποιούνταν την έκτη μέρα του μήνα προς τιμήν της Ελαφηβόλου Άρτεμης.
      Τις μέρες αυτές είχε καθιερωθεί σαν έθιμο το γλέντι ,ή ψυχαγωγία ,το μασκάρεμα , η μεταμφίεση ,όπου οι άνθρωποι χόρευαν ,τραγουδούσαν πίνοντας κρασί. Είναι επίσης γνωστό ότι από το το 486 π.Χ. κατά τη διάρκεια αυτών των εορτών παρουσιάζονταν κωμωδίες ενώ από το 449 υπήρχε και διαγωνισμός τραγικών Ηθοποιών .

     Οι γιορτές αυτές , οι αποκριές περιλάμβαναν τα «Κρόνια» που στα νεότερα ρωμαϊκά χρόνια ταυτιστήκαν με τα Λουπερκάλια ή Σατουρνάλια
       Τα κρόνια είναι η νύκτα της Εαρινής Ισημερίας , 12η μέρα του Εκατομβαιώνος που οι δούλοι είχαν αργία, καθόντουσαν στο ίδιο τραπέζι με τους αφέντες τους , είχαν ελευθερία κινήσεων αλλά αργότερα κατέληξε ως «εορτή θορυβώδης και ημέρα ακολασιών».

     Τα λουπερκάλια είναι ρωμαϊκή ποιμενική γιορτή που τελούνταν κάθε χρόνο προς τιμήν του Λούπερκους, πρώιμου θεού της γονιμότητας , προστάτη των βοσκών.
     Τα Σατουρνάλια ήταν γιορτή των Ρωμαίων αφιερωμένη στο θεό Σατούρνους, ο οποίος αντιστοιχεί στον ελληνικό θεό Κρόνο και η γιορτή τους ταυτιζόταν με τα Κρόνια.
     Και στις δύο αυτές γιορτές των Ρωμαίων επιτρέπονταν τα τυχερά παιχνίδια για όλους τους συμμετέχοντες ,δεν φορούσαν επίσημα ενδύματα ,δεν υπήρχε τιμωρία δούλων αλλά μόνο άφθονη οινοποσία ,κρεατοφαγία , ξέφρενο γλέντι και ακολασίες ή όργια κατα την χριστιανική αντίληψη.

    Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι τα κρόνια ταυτίζονται με την τσικνοπέμπτη .
          Οι γιορτές αυτές είχαν σχέση με την ισημερία που συμβαίνει δύο φορές τον χρόνο, όταν το κέντρο της γης ευρίσκεται επί της καθέτου στην μεγάλη διάμετρο της ελλείψεως που διαγράφει η γη γύρω από τον ήλιο. Η ισημερία συμβαίνει γύρω στις 20 Μαρτίου και 22 Σεπτεμβρίου. Ο άξονας περιστροφής της γης διατηρεί την ίδια γωνία ως προς το επίπεδο της ελλείψεως όλο τον χρόνο. Το όνομα ισημερία προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ίσος και ημέρα, ενώ το διεθνές αντίστοιχο όνομα, equinox, προέρχεται από το λατινικό aequus (ίσος) και nox (νύχτα), καθώς κατά την ισημερία, η νύκτα και η ημέρα έχουν περίπου το ίδιο χρονικό μήκος.
     Ο όρος μασκάρεμα ή μασκαράς είναι πολύ νεώτερος και η λέξη προέρχεται απ' την Ιταλική λέξη maska και σημαίνει προσωπιδοφόρος , αυτός που έχει καλυμμένο το πρόσωπό τους με μάσκα . Οι μασκαράδες λόγω αυτής της κάλυψης κυκλοφορούν στους δρόμους, μπαίνουν στα κέντρα, χορεύουν, πειράζοντας τους άλλους με «ελευθεριότητα» και σεξουαλικά υπονοούμενα δημιουργώντας ένα πιο «δεκτικό» κλίμα προσέγγισης κυρίως του αντίθετου φύλου.
      Το καρναβάλι πάλι είναι είναι λατινική λέξη από το Carneval, Carnevale, από τις λέξεις Carne=κρέας και Vale=περνάει) και αντιστοιχεί στην έννοια των Χριστιανικών αποκριών. 

 
 

    Διαβάστε περισσότερα στις σχετικές παρακάτω αναρτήσεις
1. Αποκριές και δρώμενα ...ενα πανάρχειο Εθιμο.....
2. Γιαννιώτικες Τζαμάλες...ένα έθιμο στα σοκάκια της πόλης.  
3. Αλευρομουτζουρώματα στο Γαλαξίδι...Μέρος 1ο
4, Αλευρομουτζουρώματα στο Γαλαξίδι...Μέρος 2ο

Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει η σελίδα με όλες τις αναρτήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί έως σήμερα ...διαβάστε τα περιεχόμενα πιέζοντας εδω....


Σχετική Βιβλιογραφία 
1.https://el.wikipedia.org/wiki/αποκριες
2.https://el.wikipedia.org/wiki/Μεγάλη_Τεσσαρακοστή
3. https://el.wikipedia.org/Κρόνια
4.https://el.wikipedia.org/wiki/Λουπερκάλια


 


Αποκριές και δρώμενα ...



       Οι αποκριές γενικά χαρακτηρίζονται ως οι πιο ευχάριστες γιορτές με αβέβαιη καταβολή και προέλευση που χάνεται στα βάθη των αιώνων αλλά και με έντονους επηρεασμούς από τα χριστιανικά ιδεώδη που δημιούργησαν ένα διαφορετικό ,αταξικό , εορταστικό τρόπο.
     Ασχετα με την προέλευση οι Αποκριές έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα που θέλει τον άνθρωπο πέρα και έξω από την καθημερινότητα ,από την «κανονικότητα των πραγμάτων».
      Κοινό στοιχείο στις αποκριές αποτελεί για πολλούς ,η διασύνδεση της ψυχής των νεκρών με τους ζωντανούς , η υπενθύμιση ότι και αυτές οι ψυχές υπάρχουν και δεν έχουν ξεχασθεί με την πάροδο του χρόνου , ότι όπως η Θεά Γαία ανθίζει και δημιουργεί ζωή έτσι και οι ψυχές έχουν την δυνατότητα να επαναπροσδιορισθούν , να δηλωθούν ως όντα με ύπαρξη και να συνυπάρχουν ως αόρατες μορφές με τους ζωντανούς ή έστω ως υπενθύμιση . 
              (Εικόνες από τις Γιαννιώτικες τεράστιες φωτιές τις γνωστές Τζαμάλες)  
    Για μερικούς η υπενθύμιση αυτή είναι συνεφασμένη με την συγχώρεση και την αιώνια ανάπαυση , για άλλους πάλι μια ευκαιρία για την επάνοδο της ψυχής των νεκρών με τον ψυχοπομπό Ερμή , αλλά κυρίως  των «πονηρών όντων» που με τα «πιθίγοια» (=άνοιγμα πίθων , πιθαριών με οίνο νέας εσοδείας την πρώτη ημέρα της εορτής) τις συνοδεύουν στον επάνω κόσμο με σκοπό να παρενοχλήσουν με ευχάριστο σεχιστικό τρόπο τους ζωντανούς , να τους βάλουν σε πειρασμό και επειδή ήταν απροσδιόριστης μορφής και δεν ήθελαν την αμεσότητα , έπρεπε να μασκαρευτούν να φορέσουν μια μάσκα και άλλα ρούχα ή ακόμη και μορφές ζώων  έτσι ώστε κανένας να μην τους αναγνωρίσει.  Σε κάθε περίπτωση η ύπαρξη της μάσκας μας παραπέμπει σε αρχαϊκές μορφές διασκέδασης θεατρικού τύπου.
   
      Η λατρευτική αυτή μορφή της αναδόμησης των ψυχών ξεκίνησε τα πανάρχαια χρόνια με τελετές αφιερωμένες στην δύναμη της Θεάς Γαίας να χαρίζει ζωή , τα Ανθεστήρια Ιωνικής προέλευσης τελετές (=άνθη που στολίζουν το κεφάλι ή «αναθέσσασθαι» που σημαίνει ανάκληση ψυχών) που αργότερα καθιερωθήκαν ως γιορτές λατρείας του Σάτυρου Θεού του  Διόνυσου ως Διονύσια ή Διονυσιακά δρώμενα.   
     Συνδέθηκαν με τη λατρεία τη θεάς Δήμητρας και συμβόλιζε την Περσεφόνη-σιτάρι, σύμβολο της αθανασίας της ψυχής.   Γι’ αυτό και το σιτάρι στην συνέχεια καθιερώθηκε ως σύμβολο της αιώνιας ζωής.
      Στα χρόνια της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής αυτοκρατορίας μετά από την επίδραση της Χριστιανικής λατρείας ενσωματώθηκε η πανάρχαια μεταταφική συνήθεια των Ελλήνων η «προσφορά πανσπερμίας» στον ψυχοπομπό Ερμή  όπως ονομαζόταν η προσφορά στα μνημόσυνα ,τελετές προς τιμήν των νεκρών και η λατρεία αυτή επαναπροσδιορίσθηκε ως τελετή μνήμης ή  Ψυχοσάββατα , λατρευτικές πράξεις χριστιανικής λογικής με επίσκεψη στους τάφους των νεκρών ,μοίρασμα κόλλυβων για συγχώρεση και ανάπαυση των ψυχών .
                     (Εικόνες απο τα αλευρομουτζουρώματα Καθαρής Δευτέρας στο Γαλαξίδι )
      Τα κόλλυβα ,άγνωστο πότε καθιερώθηκε , υπήρχε από τα πολύ παλαιά χρόνια και είναι κάτι σαν γλύκισμα αποτελούμενο από βρασμένο σιτάρι (σύμβολο της γης, της ψυχής των νεκρών αλλά και της Περσεφόνης) , ρόδι  (το δώρο του Άδη για την  παραπλάνηση της Περσεφόνης για τέσσερες μήνες , όταν την παρέσυρε ερωτικά στον κάτω κόσμο ) , κόλιανδρο ή μπαχαρικά (για τα αρώματα της εφήμερης ζωής), σταφίδα (κατάλοιπο της Διονυσιακής λατρείας ,με την «γλύκα της ζωής» που είναι η άμπελος)  , και ξηρούς καρπούς (σπόροι της ζωής που αναγεννώνται ) .
     Προέρχεται από την αρχαία λέξη κόλλυβο που σημαίνει  κόκκο δημητριακών καρπών ή σίτου και που αργότερα το κόλλυβο αποτέλεσε και μέτρο ζύγισης κόκκων χρυσού .
       Οι μεταμφιέσεις αρχικά -κάτω από μια τέτοια οπτική-σκόπευαν στο να παραστήσουν αυτές ακριβώς τις ψυχές και τα “πονηρά όντα” που, επιστρέφοντας στον επάνω κόσμο, “παρενοχλούσαν” τις αισθήσεις των ζωντανών       
                      (Εικόνες από τις Γιαννιώτικες τεράστιες φωτιές γνωστές ως Τζαμάλες) 
    Ταυτόχρονα, οι γιορτές αυτές τελούνται περιμένοντας τον ερχομό της Άνοιξης, της “νέας χρονιάς” κατά την κοινή αντίληψη. Η Άνοιξη έρχεται, και αυτό το βεβαίωνε η δοξασία πως, η δύναμη που “ανεβάζει” τις ψυχές επάνω στη γη, αυτή και θα κάνει τον σπόρο τον θαμμένο στα σπλάγχνα της να βλαστήσει.
      Έπρεπε, λοιπόν, ο λαός αν ήθελε να κερδίσει το παιχνίδι της ζωής, να βρει τρόπο να εξευμενίσει τις ψυχές-πνεύματα και τους “δαίμονες” της φύσης, για να επιτύχει καλύ­τερη και πλουσιότερη την παραγωγή στους αγρούς και τα κοπάδια του επιτρέποντας την αταξία με αυτήν ακριβώς την μορφή.
  Το βασικό κίνητρο της μεταμόρφωσης,  του μασκαρέματος είναι να “αλλάξω”. Να μεταμορφωθώ. Να λάβω άλλη κοινωνική ταυτότητα, έστω και για λίγο, ώστε να εξασφαλίσω με κάθε τρόπο την επιβίωσή μου αλλά και την απόλαυση που προκύπτει μέσω αυτής.   
                                 (Εικόνες απο τα αλευρομουτζουρώματα Καθαρής Δευτέρας στο Γαλαξίδι )  
     Μέσα στο γενικότερο ενθουσιαστικό κλίμα των ημερών του “ανάποδου” κόσμου, χάνουν την ισχύ τους βασικές  «καθώς πρέπει» έννοιες και αξίες του λαϊκού πολιτισμού: η ντροπή, το φιλότιμο, η λεβεντιά δεν ισχύουν στην Αποκριά.
      Η τιμή του άντρα αλλά και της γυναίκας δεν θίγεται πια. Η σεμνότητα στις γυναίκες γίνεται πονηριά, βωμολοχίες ,φαλλοκρατικά σύμβολα κλπ. Κυριαρχεί η ελευθεροστομία και το πείραγμα. Οι κανόνες «κανονικής» συμπεριφοράς ανατρέπονται.
       Παρωδείται το μυστήριο του γάμου, διαλύεται ο φόβος του θανάτου με μια εύκολη “ανάσταση” όπως αυτή παρουσιάζεται στα κατά τόπους “δρώμενα”, κοροϊδεύεται ο θρήνος, και η ελευθεριότητα καθορίζεται για λίγες μόνο ημέρες ως ο βασικός συντελεστής ζωής.
 


             (Εικόνες απο τα αλευρομουτζουρώματα Καθαρής Δευτέρας στο Γαλαξίδι ) 

Περισσότερες πληροφορίες για τις Αποκριές αναζητήστε στους παρακάτω συνδέσμους.
  1. http://www.theogonia.gr/latreia/pinakes/alpha/anthestiria.htm
  2. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%8C%CE%BB%CE%BB%CF%85%CE%B2%CE%B1
  3. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%B1
  4. http://www.lifo.gr/team/Plus/47870
  5. http://www.dogma.gr/diafora/kollyva-ti-einai-kai-ti-symvolizoun/22129/
  6. http://el-democracy.blogspot.gr/2013/04/blog-post_1318.html
  7. http://el-democracy.blogspot.gr/2013/04/blog-post_1318.html
  8. http://www.astrologicon.org/anthesterion/anthesterion-eortai.html                                                    
      Δείτε επίσης σχετικές αναφορές στις παρακάτω αναρτήσεις.

   1. Γιαννιώτικες  Τζαμάλες...... 
   2. Αλευρομουτζουρώματα της Καθαράς Δευτέρας στο Γαλαξίδι Μέρος 1. 
   3. Αλευρομουτζουρώματα της Καθαράς Δευτέρας στο Γαλαξίδι Μέρος 2. 

   και όλες τις αναρτήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί πιέζοντας εδώ...


Γιαννιώτικες Τζαμάλες



  Ένα Παραδοσιακό λαϊκό έθιμο, ένας ιδιότυπος παραδοσιακός εορτασμός της Αποκριάς που αναβιώνει κάθε χρόνο σε επιλεγμένες συνοικίες στα Ιωάννινα και σε αρκετά περίχωρα της περιοχής.
      Σε προεπιλεγμένα κατάλληλα σημεία ,διασταυρώσεις ή πλατείες τοποθετείται ψιλή άμμο (για να διατηρήσουν την άσφαλτο σε καλή κατάσταση) . Πάνω στην άμμο σε κυκλική μορφή διαμέτρου 4-6 μέτρων τοποθετούν κυκλικά μεγάλα κούτσουρα-κορμούς δέντρων και στο κέντρο "στοιβάζουν» ,δημιουργούν μια κωνική μορφή από ξύλα,  κούτσουρα , "κλωνάρια" και κλαδιά .
    
     Μετά τον εσπερινό της Κυριακής της Αποκριάς ή περίπου μετά την έκτη απογευματινή ώρα  της Κυριακής ,με την δύση του Ηλίου και παρουσία του κόσμου που θα έχει συγκεντρωθεί άνθρωποι καθορισμένοι από τοπικούς συλλόγους , τις ανάβουν ευχόμενοι καλή σοδειά και Καλό ερχομό της Άνοιξης.
     Γύρω από την φωτιά αυτή , που θα κρατήσει μέχρι αργά το βράδυ ή και έως το πρωινό της Καθαρής Δευτέρας θα στηθεί ένα μεγάλο πανηγύρι ελεύθερο στην συμμετοχή με ολονύκτια γλέντια είτε με μουσική από ηχεία είτε με ζωντανές λαϊκές ορχήστρες με χορό ,κρασί και ζεστή φασολάδα.
      Χοροί, τραγούδια και κλαρίνα θα δώσουν μια νότα χαράς και αισιοδοξίας σε μικρούς και μεγάλους..
   
       Το έθιμο στην ουσία βασίζεται στην αρχέγονη πίστη της δύναμης που διαθέτει η φωτιά , είναι μια ιεροτελεστία εξαγνισμού, που με την πάροδο του χρόνου και ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε εποχής, έχει τον δικό της συμβολισμό.
       Για παράδειγμα, επί Τουρκοκρατίας οι σκλαβωμένοι Γιαννιώτες, έπαιρναν ειδική άδεια από την διοίκηση της πόλης για την τέλεση του εθίμου, ενώ ο χορός γύρω από την φωτιά, εξέφραζε τον πόθο των σκλαβωμένων για λευτεριά.
 
    Παλαιότερα τα δύσκολα χρόνια οι προετοιμασίες για το έθιμο άρχιζε αρκετές μέρες νωρίτερα με την συλλογή των ξύλων στις γειτονιές, σήμερα την όλη αναβίωση του εθίμου  στηρίζει ο  Δήμος των Ιωαννιτών σε συνεργασία με τους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους της κάθε συνοικίας.
       Η λέξη τζαμάλα, όπως υποστηρίζουν λαογράφοι μάλλον είναι ανερμήνευτη ,ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν πως είναι αρβανίτικη η τουρκική.    Στα αραβικά η λέξη σημαίνει γκαμήλα.
     

 

   Οι εικόνες είναι από τις φωτιές της προηγούμενης χρονιάς....
                                                                                                                                  Φεβρουάριος 2017

Δείτε επίσης......
Ολες τα περιεχόμενα των αναρτήσεων που έχουν πραγματοποιηθεί...πιέζοντας εδώ.....
Αλευρομουτζουρώματα στο Γαλαξίδι......Νο 1  Εικόνες απο αποκριάτικες εκδηλώσεις
Αλευρομουτζουρώματα στο Γαλαξίδι......Νο 2  Εικόνες απο αποκριάτικες εκδηλώσεις.

"Απο την Λήθη.. στο Φως"....μια θεματική έκθεση Φωτογραφίας

(Ρόπτρο σε εξώθυρα ιδιωτικής οικίας με νεοκλασσικίζοντα χαρακτηριστικά)

     Πριν από λίγες ημέρες από 1η Φλεβάρη έως 9 Φλεβάρη πραγματοποιήθηκε στα Ιωάννινα μία αξιόλογη θεματική φωτογραφική έκθεση με θέμα «από την λήθη…στο φως» .
     Ήταν ένα σύντομο φωτογραφικό ταξίδι με τον φακό της Αλεξάνδρας Μπόμπολη και με κείμενα της Κωνσταντίνας Ζήδρου στις κρυμμένες λεπτομέρειες των μνημείων και των οικοδομημάτων του Κάστρου , ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Πόλης των Ιωαννίνων .
     Σύμφωνα με την κ. Κωνσταντίνα Ζήδρου "Τα πρώτα ίχνη της ανθρώπινης δραστηριότητας, στη χερσόνησο του Κάστρου, ανάγονται στα τέλη του 5ου π.Χ. αι. και έως και τον 3ο π.Χ. Στη συνέχεια και έως τα τέλη του 9ου αι., δεν υπάρχουν μαρτυρίες, ευρήματα ή άλλα στοιχεία που να αποδεικνύουν τη συνέχεια κατοίκησης ή πιθανή οχύρωση της θέσης, χωρίς βέβαια κάτι τέτοιο να μπορεί να αποκλειστεί"".
    Οι φωτογραφίες που ακολουθούν με την επηξηγηματική τους ανάλυση είναι ένα πολύ μικρό τυχαίο δείγμα αυτών που είχαν εκτεθεί...
    "Λεπτομέρεια του νορμανδικού τείχους που ενώνεται με τον πύργο του Βοημούνδου, στη ΝΑ ακρόπολη ή Ίτς Καλέ. Το άνοιγμα αποτελεί οθωμανική παρέμβαση, ενώ το κάγκελο με τους σταυρούς σύγχρονη προσθήκη. Ο νορμανδός πρίγκιπας Βοημούνδος κατέλαβε τα Ιωάννινα το 1082 και όπως πληροφορούμαστε από το έργο «Αλεξιάδα», της κόρης του αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ Κομνηνού Άννας Κομνηνής, ενίσχυσε τα ήδη υπάρχοντα τείχη και οχύρωσε και τη δεύτερη ακρόπολη του Κάστρου, τη ΝΑ. Την περίοδο διακυβέρνησης της πόλης από τον Αλή πασά, τα νορμανδικά οχυρωματικά έργα συμπεριλήφθησαν στο συγκρότημα του σεραγιού, με τις απαραίτητες τροποποιήσεις."

    "Η είσοδος του βυζαντινού κυκλικού διώροφου πύργου στη δυτική πλευρά της ΒΑ ακρόπολης. Η ιστορική διαδρομή του αποτυπώνεται, με ενάργεια, στις τρεις οικοδομικές του φάσεις. Πρόκειται για έναν εξαιρετικά οχυρό πύργο, σε στρατηγικής σημασίας θέση. 

      Πιθανώς, ανήκει στην αρχική μεσοβυζαντινή οχύρωση της ακρόπολης. Λειτούργησε ως παρατηρητήριο, τόσο για τη βυζαντινή πόλη όσο και για τμήμα του λεκανοπεδίου, ως οχυρωματικό στοιχείο αλλά και ως το ύστατο καταφύγιο για τους άρχοντες σε περίπτωση πολιορκίας."
    Πέτρινα σκαλιά και μικρή τοξωτή θύρα εισόδου στο αρχοντικό του πασά Καλού, που βρίσκεται στη βόρεια παραλίμνια πλευρά. Πρόκειται για το μοναδικό σωζόμενο αρχοντικό στον οικισμό του Κάστρου, το αρχαιότερο και ένα από τα σημαντικότερα της πόλεως.
    Κατασκευάστηκε περίπου στα μέσα του 18ου αι. Ως προς την αρχιτεκτονική του, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του τουρκογιαννιώτικου ρυθμού. Η ονομασία του οφείλεται στον ιδιοκτήτη του, τον Ασλάν Ζουλφικάρ πασά, ο οποίος έμεινε γνωστός ως πασάς Καλός. Από τη συγκεκριμένη θύρα εισήλθε για πρώτη φορά στα Γιάννινα ο Αλή πασάς, μια νύχτα του 1778 και αφού άρπαξε την εγγονή του πασά Καλού, την παντρεύτηκε, προκειμένου να εκβιάσει τον παππού της να παραιτηθεί από το αξίωμά του, με σκοπό να αναρριχηθεί εκείνος.
    Ανδρική κεφαλή, σε έξεργο ανάγλυφο, τοποθετημένη στη νότια παρειά της κεντρικής πύλης του Κάστρου, πριν από την είσοδο στο διαβατικό. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι τα έντονα μάτια με το διαπεραστικό βλέμμα. Λειτουργεί ως αποτροπαϊκή του κακού μορφή, προστατεύοντας το οικοδόμημα ή ως φορέας δύναμης που αντιμάχεται καθετί αρνητικό.
   Φωτογραφική Λεπτομέρεια των σιδερένιων εξαρτημάτων, από το διαβατικό της κεντρικής πύλης του Κάστρου, τα οποία έφεραν τα θυρώματα.
      Τοξωτό άνοιγμα, το οποίο κλείστηκε σε μεταγενέστερη φάση. Λεπτομέρεια από τον περίβολο της Συναγωγής. Η μακραίωνη και ταραγμένη ιστορία της εβραϊκής κοινότητας των Ιωαννίνων αποτυπώνεται και στις διάφορες επεμβάσεις στον περίβολο της Συναγωγής. Η ύπαρξη της πρώτης Συναγωγής μαρτυρείτε, σύμφωνα με τις πηγές, ήδη από τον 9ο αι., ενώ η εβραϊκή κοινότητα εξακολουθεί να υφίσταται, αν και πλέον ολιγομελής, αδιάκοπα έως σήμερα.

     Λεπτομέρειες από Ιδιωτική λαϊκή οικία, κατασκευασμένη με λίθους, χώμα και ξύλο. Τα ανώνυμα λαϊκόσπιτα, άψογα εναρμονισμένα στο φυσικό περιβάλλον, διασώζουν, με τρόπο μοναδικό, την ιστορία και τους ρυθμούς της γιαννιώτικης αρχιτεκτονικής.
     Πρόσοψη λαϊκής οικίας, διανθισμένης με σαχνισί. Το σαχνισί, στηριγμένο σε ξύλινες δοκούς, χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα στην αρχιτεκτονική των Ιωαννίνων.
      Πλακίδιο με φυτική διακόσμηση και χρονολογία 1915, ευρισκόμενο στην αυλή ιδιωτικής οικίας.

     Τμήμα αυλής με πηγάδι ιδιωτικής οικίας της ύστερης ελληνιστικής περιόδου. Αποκαλύφθηκε σε ιδιωτικό οικόπεδο. Είναι χαρακτηριστική, για την πόλη, η χρήση πηγαδιών ήδη από την αρχαιότητας έως και την ύστερη οθωμανοκρατία.
__________________________________________________________________
     Τα κείμενα είναι γραμμένα από την κ. Κωνσταντίνα Ζήδρου Αρχαιολόγο, Υπ. Διδάκτωρ Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Πέραν των άλλων ασχολήθηκε συστηματικά με το κάστρο των Ιωαννίνων ως αρχαιολόγος τόσο στην αποκατάσταση του εξωτερικού περιβόλου όσο και ως μελετητής με την δημοσίευση εργασίας με τίτλο "η τοπογραφία του Βυζαντινού Κάστρου".
      Οι φωτογραφίες είναι της κ. Αλεξάνδρας Μπόμπολη που θεωρεί την φωτογραφία ως αποτύπωση συναισθημάτων και μοναδικής στιγμής .
Τα ανωτέρω , πολύ δε περισσότερο το σύνολο της έκθεσης ,είναι αποτέλεσμα μιας αρμονικής συνύπαρξης και προβληματισμού απέναντι σε έναν βασικό πυρήνα του ιστορικού κέντρου της πόλης των Ιωαννίνων άλλα και σε ένα σύμβολο-μνημείο της πόλης.
     Είναι μια προσπάθεια να αναδείξουν τις "κρυφές γωνιές ..και τα καλά κρυμμένα μυστικά" . Με την θεματική τους προβολή, μέσω της έκθεσης που πραγματοποίησαν θέλησαν να ανασύρουν από την λήθη ,σημαντικά στοιχεία και να μας υπενθυμίσουν ή καλύτερα να μας ευαισθητοποιήσουν απέναντι στις παρακαταθήκες της ιστορίας μας

                                                                                                                                  Φεβρουάριος 2017