Τα ξεχασμένα κάλαντα της Μεγάλης Παρασκευής.

.

   Ξεχασμένα από τον χρόνο ,από την λήθη των ανθρώπων άρχισαν και πάλι  δειλά-δειλά να ξαναζωντανεύουν τα Κάλαντα ή κάλανδρα της Μεγάλης Παρασκευής ή το μοιρολόι της Παναγιάς ή της Παναγιάς το κλάμα όπως χαρακτηρίζονται σε αρκετές ακόμη περιοχές της Ελλάδος όπου με την θέληση ορισμένων αναβιώνουν κάθε Μεγάλη Παρασκευή.

      Τα κάλαντα της Μεγάλης Παρασκευής, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κάλαντα δηλαδή των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς, των Θεοφανείων, του Λαζάρου και των Βαϊων,   έχουν θρηνητικό χαρακτήρα και αναφέρονται στη Σταύρωση του Χριστού, είναι ένα μοιρολόι που διαλαλεί στην κοινωνία ότι ο «Θεός είναι νεκρός» ή  «ο Χριστός είναι εσταυρωμένος» ένα μοιρολόι που εξιστορεί τα πάθη του Χριστού.

     Το μοιρολόι αυτό ή «καταλόι» της Παναγιάς είναι ένα μεσαιωνικό μακροσκελές και ομοιοκατάληκτο στιχούργημα άγνωστης προέλευσης αλλά από λόγιους της εποχής του ή άλλους και η Ελληνική εκκλησία τα χαρακτηρίζει ως «εγκώμια» ή «μεγαλυνάρια» της Μεγάλης Παρασκευής.

     Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής ομάδες παιδιών γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι , σε όλα τα σπίτια του χωριού  και «βαστάζοντες καλαντιέρες» (=ξύλινη σανίδα που κρέμαγαν κυπριά ή μεγάλα κουδούνια με διαφορετικό μέγεθος και ήχο), που την στήριζαν σε ένα ξύλινο «στυλιάρι»  οξιάς και με ρυθμικές κινήσεις προκαλούσαν ισχυρό θόρυβο παρόμοιο με το μονότονο χτύπημα της καμπάνας, ενώ ταυτόχρονα τραγουδούσαν το μοιρολόι, «Σήμερα μαύρος ουρανός», γνωστό και ως «Μοιρολόι της Παναγίας» σχεδόν κοινό για τις περισσότερες περιοχές της Ελλάδος.

       Η αμοιβή τους , που την μοιραζόντουσαν μεταξύ τους ήταν , εκείνα τα δύσκολα χρόνια,   λιτή , απέριττη,  φτωχική , αποτελούμενη είτε από μερικά πασχαλιάτικα  κουλούρια ή δυο-τρία άβραστα αυγά που αργότερα θα τα βάφανε  κόκκινα είτε από μερικές «δεκαρούλες και πεντάρες» είτε από μια χούφτα «κουκόσιες» (=καρύδες) ή «κανένα φρούτο» .

      Σε ορισμένες περιοχές της χώρας τα λιγοστά κορίτσια της ομάδας κρατούσαν ένα στεφάνι, πλεγμένο με λουλούδια εποχής, με κυρίαρχο χρώμα το μώβ ως ένδειξη πένθους το οποίο στη συνέχεια το τοποθετούσαν είτε στον Επιτάφιο, είτε στον τάφο του προσφάτως αποβιώσαντος ενορίτη αν υπήρχε.

    «Όταν τα άκουγα μικρός ..μιλάμε πέντε έξι χρονών έτσι..  εκείνα τα παλαιά τα χρόνια αναρωτιόμουν συνεχώς .. μα καλά κάθε χρόνο γιατί να τον σταυρώνουν τον Χριστούλη… και αυτός μετά να ανασταίνεται.. και σαν απάντηση έπαιρνα το γέλιο των μεγάλων … αργότερα όταν μεγάλωσα κατάλαβα ότι η ζωή είναι ένας κύκλος…όλα γίνονται για μας θυμίζουν ότι κάποιες μέρες ..πρέπει να είναι αλλιώτικες, διαφορετικές από τις άλλες για να μας σπάνε την ρουτίνα, μέρες γεμάτες με φόρτιση και συναισθήματα για να ακολουθήσει στην συνέχεια η αποφόρτιση , το ξέσπασμα και το γλέντι».. το γλέντι της Ανάστασης... .

  Έτσι είναι η ζωή… το χθες να οργανώνει το σήμερα και αυτό να διαμορφώνει το αύριο… την συνέχεια της δομής της κοινωνίας… κρίκοι μιας αλυσίδες που δεν πρέπει να σπάσουν…

        Οι Εικόνες προέρχονται από τα μέλη της Φιλοπρόοδου κίνησης Κόπανης που μεταξύ των άλλων δραστηριοτήτων της , κάθε μεγάλη Παρασκευή λένε τα κάλαντα της Παναγιάς στα σπίτια της Κοινότητας και τους ευχαριστώ γιατί με «ανεχθήκαν» να τους ακολουθήσω για ώρες στα σοκάκια του χωριού τους. .

 

 

  Κυρίες από τον φιλοπρόοδο κίνηση με το "σταυροκούλουρο" στα χέρια ...στα σοκάκια της Κοπάνης...

                       

Δείτε επίσης σχετικά θέματα με τα κάλαντα πιέζοντας στους παρακάτω συνδέσμους
Και όμως τα καλαντα του Λαζάρου ...ακόμη τα λένε....
Ενα γλυκό νοσταλγικό ξάφνιασμα στην Πόλη

Δείτε επίσης όλα τα περιεχόμενα των αναρτήσεων ταξινομιμένα ανα κατηγορία..πιέζοντας εδώ

 Ενδεικτική Βιβλιογραφία

http://hatzikos.blogspot.gr/2011/04/blog-post_22.html

https://agios-prodromos.blogspot.gr/2009/04/blog-post_15.html

http://salos.gr/%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%AC-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B1-%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BC%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B7%CF%82-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1/

 

                                                                                                                    Ιωάννινα Απρίλιος 2017